عوامل موثر بر ناباروری

ناباروری به ناتوانی زوجین برای باروری پس از یکسال نزدیکی بدون پیشگیری گفته می‌شود. بنابراین تا یک سال باید فرصت داد تا مشخص گردد آیا زن و شوهر در تعریف ناباروری قرار می‌گیرند یا خیر. مگر آنکه مشکل دیگری به طور همزمان وجود داشته باشد که نیاز به بررسی زودتر داشته باشد. احتمال بارداری در یک زوج نرمال 20 تا 25% در ماه و 75% در 6 ماه و 90% در یک سال می‌باشد.

بیشتر حاملگی‌ها هنگامی رخ می‌دهد که نزدیکی طی 6 روز قبل از تخمک گذاری (حدود روز چهاردهم سیکل قاعدگی) انجام شود و تعداد کمی از بارداری‌ها پس از روز تخمک گذاری رخ می‌دهند. میزان باروری در مرد و زن در 24 سالگی حداکثر است و پس از آن کاهش می‌یابد. 15% از زوج‌ها علیرغم تلاش برای بارداری طی یک ساال حامله نمی‌شوند. از کل موارد ناباروری 20% علت ناباروری فقط مربوط به مرد می‌باشد و در 30 تا 40% موارد علت ناباروری مربوط به هر دو نفر می باشد. در ارزیابی زوج ناباروری به شرح حال دقیق، معاینه، آزمایشات لازم و روش های تشخیصی تخصصی نیاز است.

شرح حال

این شرح حال شامل موارد بسیار ریز مانند ژل یا ماده لغزنده کننده‌ای که برای نزدیکی استفاده می‌شود نیز می‌گردد، زیرا بسیاری از این مواد اسپرم‌ را می‌کشند یا عملکرد آنها را مختل می‌کنند.

در بررسی مردان شرح حال موارد زیر بسیار مهم است

سابقه بیضه نرول نکرده ، جراحی لگن یا گردن مثانه، عفونتهای ادراری یا بیضه‌ها، سابقه اوریون به ویژه پس از بلوغ، سابقه بعضی سرطان‌ها مانند لنفوم، سرطان بیضه یا انجام شیمی درمانی یا رادیوتراپی برای درمان سرطان‌ها و... بیماری‌های تب دار می توانند باعث اختلال در آزمایش اسپرم به مدت یک تا سه ماه شوند.

برخی داروها مانند نیتروفورانتویین، سایمتدین، وراپامیل، نیفدیپین، سولفاسالارین و... نیز می‌توانند اسپرم سازی را مختل کنند. کشیدن سیگار، مصرف تریاک، الکل، کوکایین، ماری جوآنا و سایر مواد مخدر نیز اثرات نامطلوبی بر کیفیت اسپرم می‌گذارند. حشره کش‌ها و سموم مورد استفاده در کشاورزی ممکن است بر بیضه‌ها و تخمدان‌ها اثرات منفی داشته باشد. در برخی مطالعات مطرح شده که سونا و وان آب گرم در دراز مدت می‌تواند موجب کاهش حرکت اسپرم‌ها گردد.

بر اساس مجموع شواهد بهتر است بیضه‌ها را با پوشیدن لباس زیر نازک، گشاد و نخی خنک نگه داشت و به ویژه در مشاغلی که با گرمای شدید سر و کار دارند توصیه می‌شود بیضه‌ها با آب خنک مداوم شستشو شوند. از نکات دیگر مهم در شرح حال مسائل مربوط به نزدیکی است که باید در مورد میل جنسی و تمایل زوجین به نزدیکی، توانایی نعوظ آلت و انزال و دفعات نزدیکی در هفته اشاره نمود. دفعات نزدیکی از این جهت دارای اهمیت است که ممکن است زن وشوهر به واسطه شغلی دور از یکدیگر باشند (مانند راننده‌ها یا کارگرانی که مدت طولانی در شهر دیگری سر کار هستند) و چون نزدیکی باید حوالی زمان تخمک گذاری باشد احتمال باروری در این افراد کاهش می‌یابد.

معاینه

در معاینه باید صفات ثانویه جنسی و وضعیت بلوغ مانند قد بیمار، رویش موهای صورت و بدن، اندازه آلت تناسلی و بیضه‌ها، وضعیت مجرا، وجود واریکوسل ، بزرگی پستان‌ها و ... را نظر داشت.

آزمایشات

پس از معاینه نوبت به آزمایشات مورد نیاز می‌رسد که مهمترین آنها آزمایش آنالیز منی یا اسپرموگرام یا Semen Analysis می باشد. که باید حداقل دو یا سه آزمایش منی برای تصمیم گیری وجود داشته باشد. با توجه به حساسیت این آزمایش باید در آزمایشگاهی انجام گردد که به طور تخصصی این آزمایش را انجام می‌دهند.
پس از مشاهده آزمایشات اسپرم با توجه به معاینه و نتیجه آزمایشات ممکن است نیاز به آزمایشات تکمیلی خون مانند بررسی هورمونی و همچنین سونوگرافی بیضه‌ها یا بررسی ژنتیکی و کروموزومی باشد که در این مرحله در خواست می‌گردد.

تصمیم گیری

پس از کامل شدن بررسی ها یا مرد از هر نظر نرمال می‌باشد (که در این صورت تمرکز درمان روی همسر وی صورت می‌گیرد و سیر درمان ادامه می‌یابد.) یا در قسمتی از بررسی شامل معاینه و آزمایشات دچار اشکال است که در این صورت مشکل یا با کمک جراحی (مانند واریکوسل ) یا با تجویز دارو تحت درمان قرار می‌گیرد. در مواردی که آزمایش اسپرم حداقل برای دوبار صفر اعلام شده است با توجه به معاینه، اندازه بیضه‌ها، نتایج آزمایشات و... برای بیمار بهترین تصمیم گرفته می‌شود.

در بیشتر مواردی که تعداد اسپرم‌ها صفر می‌باشد نیاز به نمونه گیری یا تکه برداری از بیضه‌ها ( میکروتسه )وجود دارد و در صورتی که در نمونه برداری اسپرم مشاهده شد برای لقاح خارج رحمی از آن استفاده می‌گردد. اگر مشخص شود که امکان بارداری با روش طبیعی بسیار کم یا غیر ممکن است از روشهای کمک باروری مانند لقاح درون آزمایشگاهی استفاده می شود.

ارزیابی خانمها

این مسئله در حیطه فعالیت همکاران متخصص زنان و زایمان می‌باشد اما در اینجا به طور خلاصه به آن اشاره می‌شود:
اختلالات تولید مثلی خانم‌ها در سه چهارم زوج‌های نابارور دیده می‌شود و شایعترین آنها عبارتند از:
1) اختلالات تخمک گذاری
2) اختلالات لول‌های فالوپ
3) اندومتریت یا التهاب لایه های داخلی رحم
4) اختلالات مخاط دهانه رحم
5) اختلالات هورمونی

---

آدرس مطب : اصفهان ، اتوبان آقا بابایی ، بعد از روگذر حکیم شفائی ، بلوار سلامت، شهرک سلامت اصفهان ، طبقه دوم
تلفن : 35548081 - 031

درباره این موضوع مطالب بیشتری بخوانید

• ناباروری آقایان و علل آن
  تاریخ انتشار : 1399-10-25تاریخ بروز رسانی : 1403-05-23


• امکان باروری در آزواسپرمی انسدادی چقدر است؟
  تاریخ انتشار : 1400-07-13تاریخ بروز رسانی : 1403-08-05


• صفر بودن تعداد اسپرم یا آزوسپرمی
  تاریخ انتشار : 1392-05-24تاریخ بروز رسانی : 1402-07-07


• حفظ باروری در مردان مبتلا به سرطان
  تاریخ انتشار : 1399-03-27تاریخ بروز رسانی : 1402-07-10


• نقش آلودگی هوا در بروز ناباروری
  تاریخ انتشار : 1394-04-06تاریخ بروز رسانی : 1402-07-07

نظرات کاربران درباره این مطلب :زری [ 1402-06-16 ]
سلام آقای دکتر خسته نباشید من یک سال و نیم که ازدواج کردم برای بارداری از طریق آی یو ای اقدام کردم پزشکم ۶ عدد آمپول برای ازاد شدن فولیکول و تخمک تزریق کردن ولی نشد علتش چی میتونه باشه ایا ماه های بعد انجام میشه شما چه روشی راهکاری به من پیشنهاد میدید نمیخام طولانی شه ممنونم

نام و فامیل :
تلفن :
ایمیل :
متن پیـام :