یائسگی در مردان به چه پدیده ای گفته میشود؟

آندروپوز یا یائسگی مردان شرایطی است که در یک سن خاص میزان تولید هورمون‌های جنسی در بدن مردان دچار تغییراتی می‌شود. کمبود تستوسترون، کمبود آندروژن و هیپوگنادیسم دیررس از علائم این رویداد به شمار می‌آید. میل جنسی کاهش می یابد و احساس ضعف و بدخلقی در فرد بروز می کند. آندروپوز مرحله ای در زندگی مردان است که در آن به تدریج تولید تستوسترون (هورمون مردانه تولید شده در بیضه ها) کاهش می یابد، در نتیجه ظرفیت های جنسی، قدرت و توانایی های مردان نیز کاهش می یابد.

یائسگی مردانه یک وضعیت جسمی است که جنبه های روانی، فردی، اجتماعی و روحی متفاوتی دارد. تفاوت عمده در یائسگی زنان و مردان، تغییرات سریعتر و نشانه های آشکارتر در زنان و علائم تدریجی تر و ملایم تر در مردان است؛ اما تفاوت مهم و اصلی آن است که هنگامی که زنان مرحله یائسگی را طی می کنند، توانایی باروری را از دست می دهند، در حالی که مردان یائسه، هنوز این توانایی را دارا هستند.

یائسگی در مردان به چه پدیده ای گفته میشود؟

تستوسترون هورمونی است که قبل از بلوغ، سطح آن در مردان پایین است؛ اما با افزایش بلوغ جنسی افزایش می یابد. تستوسترون هورمونی است که تغییرات معمولی در دوران بلوغ مردان را تحریک می کند و باعث ایجاد صداهای عمیق، توده عضلانی و رویش مو و صورت و بدن در مردان می شود. با افزایش سن در مردان، سطح تستوسترون در بدن آنها و تولید اسپرم به تدریج کاهش می یابد و منجر به بروز علائم جسمی و روانی می شود. این تغییرات بخشی از روند پیری طبیعی در مردان است و تخمین زده می شود که تستوسترون پس از رسیدن مردان به سن 30 سالگی، حدود 10 درصد کاهش می یابد. بسیاری از پزشکان از اصطلاح andropause یا یائسگی مردان برای توصیف تغییرات هورمون مرتبط با پیری در مردان استفاده می کنند.

علت یائسگی در مردان

یکی از عواملی که یائسگی در مردان ایجاد می‌کند، کاهش تولید تستوسترون است. تستوسترون یک آندروژن یا هورمون مردانه است که در بیضه‌ها و غدد فوق کلیوی تولید می‌شود. در بدن زنان نیز این هورمون تولید می‌شود؛ اما غلظت آن کم‌تر است. این هورمون جنسی برای داشتن صدای کلفت‌تر، رشد عضلات و افزایش حجم موهای صورت و بدن در مردان مورد نیاز است. با این وجود با افزایش سن، علاوه بر کاهش تولید تستوسترون، میزان تولید هورمون دیگری به نام گلوبولین افزایش می‌یاید. این هورمون جنسی اتصال دهنده وظیفه دارد تستوسترون‌های تولید شده و قابل استفاده را از خون خارج کند. کاهش میزان تستوسترون در بافت‌های بدن تغییرات جسمی و گاهی ذهنی را در فرد ایجاد می‌کند. به همین دلیل گاهی اوقات فرد خستگی و تغییرات اخلاقی را تجربه می‌کند.

از سن 30 به بعد مقدار تستوسترون 1درصد از کل کاهش می یابد تا زمانی که در سن 70 سالگی به 50 درصد کاهش می یابد. از طرف دیگر، گلوبولین حمل کننده هورمون های جنسی، SHBG (گلوبولین متصل به هورمون جنسی) در حالی که تستوسترون کاهش می یابد افزایش می یابد و از عملکرد آن جلوگیری می کند. با این حال، همه علائم هورمونی نتیجه آندروپوز نیستند. هورمون تیروئید، کورتیزول، هورمون رشد انسانی، انسولین و عدم تعادل ویتامین D همه می‌توانند علائم آندروپوز را تقلید کنند یا در آن نقش داشته باشند. به همین دلیل مهم است که با یک پزشک متخصص در این موارد مشورت کنید تا علت دقیق و بهترین درمان علائم خود را پیدا کنید.

علائم آندروپوز

مردان تحت آندروپوز علاوه بر افزایش وزن (به ویژه در اطراف شکم و قفسه سینه) معمولاً علائمی چون از دست دادن میل جنسی و خستگی، کاهش توده عضلانی، اختلال در نعوظ ، اختلالات خلقی و ریزش مو را تجربه می‌کنند. علائمی شبیه به علائم مربوط به یائسگی در زنان مانند حافظه و کاهش شناختی، افزایش تعریق، افسردگی یا نوسانات خلقی نیز با سطوح پایین‌تر تستوسترون در حین آندروپوز همراه است.

یائسگی مردانه در چه سنی رخ می دهد؟

یائسگی مردانه با تغییرات هورمونی، فیزیولوژیک و شیمیایی که معمولاً در تمام مردان بین سنین 40 تا 55 سالگی رخ می دهد، آغاز می شود. گرچه این تغییرات می تواند حتی در 35 سالگی نیز رخ داده و یا تا 65 سالگی به تأخیر بیافتد.

یائسگی زنان در چه سنی رخ می دهد؟

میانگین سن یائسگی حدود 51 سال است؛ اما برخی از زنان در دهه 40 از زندگی یائسگی را تجربه می‌کنند، درصد کمی هم زودتر علائم یائسگی را تجربه می‌کنند. از طرفی برخی از زنان ممکن است تا 60 سالگی به یائسگی نرسند. هیچ راهی برای دانستن سن دقیق یائسگی شما تا زمانی که اتفاق نیفتد وجود ندارد؛ اما به نظر می‌رسد ژنتیک نقش مهمی ایفا می‌کند. البته ژنتیک تنها چیزی نیست که می‌تواند در شروع یائسگی تأثیرگذار باشد؛ عوامل پزشکی نیز می‌توانند بر زمان یائسگی تأثیر بگذارند. به عنوان مثال، اگر تخمدان‌های فردی برداشته شود، علائم بلافاصله ظاهر می شوند. برخی از بیماری‌ها مانند بیماری‌های خود ایمنی نیز با یائسگی زودرس مرتبط هستند. زنانی که تحت درمان‌هایی مانند پرتودرمانی یا شیمی‌درمانی قرار گرفته‌اند نیز احتمالاً زودتر علائم را نشان می‌دهند.

تشخیص یائسگی مردانه یا آندروپوز

پزشک احتمالاً یائسگی مرد را تشخیص نمی دهد؛ زیرا مجموعه علائم آن با طیف وسیعی از عوامل بیماری های زمینه ای دیگر شباهت دارند. پزشک برای تشخیص و یا رد کردن سایر بیماری های دیگر علائم را بررسی می کند و معاینه جسمی را انجام می دهد. از آنجایی که برخی شرایط مشابه مانند هیپوگنادیسم هم می توانند منجر به کاهش سطح تستوسترون در مردان شود، بر همین اساس پزشک یک آزمایش خون برای بررسی سطح تستوسترون در خون را تجویز خواهد کرد. آزمایش خون تنها روش تشخیص سطح تستوسترون پایین است.

بحران یائسگی مردان با چه عوارضی همراه است؟

عوارض هورمونی

به علت یائسگی از میزان هورمون هایی چون تستوسترون کلی، تستوسترون آزاد، (DHAE)، ملاتونین، تیروئید و غیره کاسته می شود.

نشانه های جسمی

از نشانه های فیزیکی یائسگی می توان به افزایش وزن، خستگی عمومی و نارسایی تمرکز محور، افزایش خطر ابتلا به مشکلات قلبی عروقی و پوکی استخوان (استخوان شکننده) اشاره کرد.

عوارض روانشناختی

از نشانه های روحی یائسگی می توان به تحریک پذیری، سردرگمی، بلاتکلیفی (عدم قاطعیت) و افسردگی اشاره کرد.

عوارض جنسی

کاهش میل جنسی ، مشکلات نعوظ (سفتی آلت) و هراس های مرتبط با از دست دادن قدرت جنسی اشاره کرد.

درمان‌های آندروپوز

• درمان جایگزینی هورمون

همانطور که بسیاری از زنان برای تسکین ناراحتی‌های یائسگی تحت درمان با هورمون تراپی قرار می‌گیرند، مردان نیز می‌توانند از درمان‌های هورمونی ویژه برای رفع علائم و خطرات سلامتی آندروپوز بهره‌مند شوند. با کمک گرفتن از هورمون تستوسترون پایین، می‌توانید میل جنسی خود را بازیابی کنید، انرژی خود را بالا ببرید، خلق و خوی خود را متعادل کنید.

• BHRT

درمان جایگزینی هورمون BHRT یک روش کم تهاجمی، فردی و مؤثر برای درمان سطح پایین تستوسترون و علائم آندروپوز است. اولین قدم برقراری ارتباط با یک پزشک با تجربه در درمان جایگزینی هورمون BHRT برای ارزیابی علائم و بررسی سطح تستوسترون و سایر هورمون‌ها است. با استفاده از آزمایش ادرار و یا خون، پزشک می‌تواند یک راه‌حل بر اساس نیازهای هورمونی شما تجویز کند. BHRT را می‌توان به انواع مختلف از جمله ژل یا کرم موضعی، قرص، پد، تزریق یا تورچ که به دلخواه شما انتخاب می‌شود، تهیه کرد.

• تغییر سبک زندگی

سبک زندگی شما هنگام بروز مشکلات سلامتی مهم‌‌تر می‌شود. در زیر برخی از تغییرات وجود دارد که می‌تواند به افزایش تولید تستوسترون کمک کند یا سرعت پایین آمدن تستوسترون را کاهش دهد.
ورزش کنید.
با افزایش سطح فعالیت بدن، بدن این پیام را دریافت می‌کند که برای تولید عضله و توده استخوان به تولید هورمون‌های بیشتری نیاز دارد. همچنین ثابت شده است که ورزش باعث کاهش استرس می‌شود. استرس سطح کورتیزول شما را افزایش می‌دهد که بر تولید هورمون جنسی تأثیر منفی می‌گذارد. با این حال زیاده روی نکنید. ورزش مداوم با استقامت با کاهش سطح تستوسترون در ارتباط است.
رژیم غذایی سالم داشته باشید.
رژیم غذایی سالم، فقط خوردن میوه‌ها و سبزیجات نیست. غذاهای خاصی وجود دارند که تولید هورمون‌ها را تشویق می‌کنند. مواد مغذی اصلی که باعث تقویت سطح تستوسترون می‌شوند ویتامین D و روی هستند. همچنین باید میزان آمینو اسیدهای شاخه‌ای (BCAA) خود را که متشکل از لوسین، ایزولوسین و والین هستند، افزایش دهید.
برخی از غذاهایی که لازم است در رژیم غذایی خود بگنجانید:

1. ماهی قزل آلا (ویتامین D)
2. اسفناج (ویتامین D)
3. تخم مرغ (ویتامین D و BCCA)
4. پروتئین حیوانی بدون چربی (BCCA و روی)
5. پروتئین آب پنیر (BCCA)
6. آجیل مانند بادام هندی، بادام و گردو (روی)
7. دانه‌هایی مانند کدو تنبل، کدو، دانه‌های کاج و کتان (روی)
8. لوبیا مانند لوبیای پخته، لوبیای کلیه شکل و نخود (روی)
9. شیر، پنیر یا کفیر (روی)
10. انجیر (روی)
11. سبزیجات (به پاکسازی استروژن کمک می‌کند).
12. پختن غذا (به خصوص پخت بیش از حد) تعداد مواد مغذی حفظ شده (مانند روی) را به میزان قابل توجهی کاهش می‌دهد. همچنین هنگام پخت و پز از اسیدهای چرب اشباع نشده، مانند روغن زیتون استفاده کنید.
13. مکمل‌ها

در برخی موارد، مصرف مکمل می‌تواند تأثیر مثبتی در افزایش سطح تستوسترون داشته باشد. در مورد مواد مغذی، مکمل‌ها قرار است مصرف ناکافی از طریق رژیم غذایی را جبران کنند، بنابراین باید تأکید اصلی بر دریافت این مواد مغذی از طریق غذا باشد. مانند داروها، مکمل‌ها نیز می‌توانند باعث عوارض جانبی و تداخل با سایر داروها شوند. مهم است که قبل از افزودن هر یک از این‌ها به رژیم خود، با پزشک صحبت کنید.

• ویتامین D

تحقیقات نشان داده است که ویتامین D تأثیر مثبتی بر سطح تستوسترون دارد؛ اما دلیل آن مشخص نیست. دوزهای درمانی معمولاً بین 4000 تا 5000 IU در روز است.

• روی

روی با حمایت از سلامت بیضه‌ها، جایی که اکثر تستوسترون در مردان تولید می‌شود، تستوسترون را به طور غیر مستقیم افزایش می‌دهد. یک دوز معمول برای کسانی که مایل به مکمل هستند بین 5 تا 10 میلی گرم در روز است. کسانی که کمبود جدی دارند می‌توانند دوز مصرفی بین 25-45 میلی گرم در روز باشند.

• داروها

برخی از داروهای تجویزی می‌توانند سطح تستوسترون شما را کاهش دهند. برخی تولید آندروژن را کاهش می‌دهند و برخی گیرنده‌های آندروژن را مسدود می‌کنند، در نتیجه توانایی بدن شما را برای استفاده از آندروژن‌های تولیدی محدود می‌کند. از این موارد به عنوان ضد آندروژنیک یاد می‌شود. برخی از داروهای تجویزی ضد آندروژنیک شامل موارد زیر می‌باشد:

1. کتوکونازول (مانند اکستینا، نیزورال، کتودرم)
2. سایمتیدین
3. اسپیرونولاکتون (آلداکتون)
4. مواد افیونی (مانند مرفین، کدئین، هیدروکودون، ویکودین، اکسی کدون)
5. استاتین‌ها (مانند زوکور)