درباره نارسایی حاد و مزمن کلیه چه می دانید؟

کلیه‌ها ارگان‌هایی هستند که مواد زائد خون را فیلتر می‌کنند. همچنین فشار خون، تعادل الکترولیت‌های بدن و تولید سلول‌های قرمز خون را در بدن تنظیم می‌کنند. نارسایی کلیوی زمانی رخ می‌دهد که کلیه توانایی فیلتر کردن مواد زائد خون را از دست بدهد. زمانی که این اتفاق حادث شود مواد زائد در سطح خطرناکی تجمع پیدا می‌کند و ساختار شیمیایی خون از تعادل خارج می‌شود. نارسایی کلیه به دو نوع حاد و مزمن تقسیم می‌شود. در مواردی که کلیه‌ها به صورت ناگهانی طی فاصله زمانی چند ساعت تا چند روز دچار مشکل می‌شود و نمی‌تواند مواد سمی را دفع کنند، نارسایی حاد کلیه ایجاد شده است. نارسایی حاد کلیه با بروز ناگهانی عوارض بسیار جدی و شدیدی دارد و حتی ممکن است منجربه مرگ بیماران شود.

افراد مبتلا به نارسایی مزمن کلیه ممکن است سال‌ها دچار این بیماری باشند؛ اما چون علامت خاصی ندارند یا روند بروز علائم کند است به صورت آرام و پنهانی بافت کلیه‌شان از بین می‌رود. علائم نارسایی کلیه در موارد مزمن مانند نشانه‌های نارسایی حاد کلیه است، با این تفاوت که علائم طی مدت زمان طولانی‌تری پدیدار می‌شود.

نارسایی حاد کلیه چیست؟

آسیب حاد کلیه به معنای از دست دادن موقتی عملکرد کلیه است که در کمتر از سه ماه رخ می‌دهد. در این مرحله از بیماری، فرد ممکن است نیاز به یک دوره کوتاه دیالیز داشته باشد؛ اما بسیاری از مردم از آسیب حاد کلیه به‌طور کامل بهبود می‌یابند و به زندگی عادی خود ادامه می‌دهند. بااین‌حال، اگر صدمات قابل‌توجهی به کلیه‌ها وارد آید، خطر ابتلا به نارسایی مزمن (مداوم) وجود خواهد داشت.

نارسایی مزمن کلیه چیست؟

بیماری مزمن کلیه زمانی رخ می‌دهد که کلیه‌ها به‌گونه ‌ای آسییب ‌دیده‌اند که قابل ‌برگشت به کارکرد عادی خود نیستند. برای تشخیص نارسایی مزمن کلیه باید فرد حداقل سه ماه به این بیماری مبتلا باشد. دلایل زیادی برای بیماری‌های مزمن کلیه وجود دارند که ازجمله آنها می‌توان به ژنتیک، عفونت، اختلالات ایمنی، دیابت و فشارخون بالا اشاره کرد. با بیماری مزمن کلیه می‌توان سال‌ها زندگی عادی داشت. بااین‌حال، بسیاری از افراد با کاهش مداوم توانایی کلیه خود در تصفیه خون مواجه می‌شوند و درنهایت به درمان جایگزین کلیه نیاز خواهند داشت. درمان جایگزین ممکن است با انجام دیالیز یا پیوند کلیه همراه باشد.

علل نارسایی کلیه

نارسایی حاد کلیه زمانی اتفاق می افتد که عاملی باعث توقف ناگهانی عملکرد کلیه شود. برخی از این عوامل عبارتند از:

• پیلونفریت حاد (عفونت کلیه)
• کمبود آب بدن
• از دست دادن خون قابل توجه
• فشار خون بسیار پایین
• رنگ کنتراست در برخی آزمایشات تصویربرداری مانند سی تی اسکن یا ام آر آی
• گلومرولونفریت حاد (آسیب به بخش های تصفیه کننده کلیه)
• نفریت بینابینی حاد (آسیب به توبول های کلیه)
• انسداد مجاری ادراری مانند سنگ کلیه یا بزرگ شدن پروستات
• داروهای مسکن بدون نسخه مانند داروهای التهابی غیر استروئیدی
• داروهای تجویز شده از جمله برخی داروهای فشار خون در دوزهای بالا، آنتی بیوتیک ها یا داروهای سرطان
• سایر مواد مخدر مانند هروئین، کوکائین و آمفتامین

نارسایی مزمن کلیه زمانی اتفاق می افتد که عاملی به کندی و به تدریج به کلیه ها آسیب برساند. علل نارسایی مزمن کلیه عبارتند از:

• دیابت
• فشار خون بالا
• گلومرولونفریت آهسته و پیشرونده
• نفریت بینابینی آهسته و پیشرونده
• شرایط ژنتیکی مانند بیماری کلیه پلی کیستیک
• بیماری های خود ایمنی مانند نفریت لوپوسی و سندرم گودپاسچر
• عفونت مزمن یا عودکننده کلیه

علائم نارسایی کلیه

معمولاً علائم نارسایی کلیه شامل موارد زیر است؛ اما ممکن است گاهی اوقات فردی مبتلا به نارسایی کلیه باشد و هیچ یک از علائم را از خود بروز ندهد:

• احساس خستگی مداوم
• احساس حالت تهوع و سرگیجه
• احساس درد در قفسه سینه
• کاهش ادرار در نتیجه احتباس مایعات در بدن و تورم مچ پاها و دست ها
• مشکلات تنفسی
• در موارد حاد تشنج و کما

عوامل خطر نارسایی کلیه

احتمال ابتلا به این بیماری در بعضی گروه‌ها بیشتر است. برای مثال، شانس ابتلا به نارسایی کلیه در سالمندان بیشتر از جوانان است. عواملی که می‌تواند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهد شامل موارد زیر است:

• دیابت
• فشار خون بالا
• بیماری قلبی
• سیگارکشیدن
• چاقی
• ساختار غیرطبیعی کلیه
• سن بالاتر
• استفاده مکرر از داروهایی که به به کلیه آسیب می‌زنند.

خطرات نارسایی کلیه

کلیه ها علاوه بر تصفیه کردن خون عملکردهای بسیار دیگری نیز دارند. زمانی که کلیه ها از کار می افتند نمی توانند این اقدامات را انجام دهند و در نتیجه این مشکل منجر به بروز عوارض خواهد شد.

• کم خونی
• بیماری قلبی
• فشار خون بالا
• هیپرکالمی (سطح بالای پتاسیم خون)
• پریکاردیت (التهاب پوشش اطراف قلب)
• سوء تغذیه
• پوکی استخوان (ضعف استخوان ها)
• نوروپاتی محیطی (آسیب عصبی در پاها)
• ضعف سیستم ایمنی

تشخیص نارسایی کلیه

چندین آزمایش برای تشخیص نارسایی کلیه وجود دارد. این شامل:

1. آزمایش ادرار: جهت بررسی خون.پروتئین. قند و یا عفونت در ادرار .
2. اندازه گیری حجم ادرار: اندازه گیری خروجی ادرار یکی از ساده ترین آزمایش ها برای تشخیص نارسایی کلیه است.
3. آزمایش خون: افزایش BUN و کراتینین(Cr) و اسید اوریک خون نشاندهنده نارسایی کلیه میباشد.
4. روش های تصویربرداری: سونوگرافی.سی تی اسکن.ام آر آی.اسکن های هسته ای
5. بیوپسی کلیه: روش تشخیص قطعی نارسایی کلیه نمونه برداری از کلیه میباشد که با این روش علت نارسایی کلیه نیز مشخص میشود.

درمان نارسایی کلیه

چندین روش درمانی برای درمان نارسایی کلیوی وجود دارد؛ اما نوع درمان به علت نارسایی کلیوی بستگی دارد. پزشک می‌تواند به شما در تشخیص مناسب‌ترین گزینه درمانی کمک کند. برخی از این روش‌های درمانی عبارتند از:

دیالیز

در دیالیز به کمک تجهیزات ماشینی، خون بیمار فیلتر و پالایش می‌شود. این دستگاه کار کلیه را انجام می‌دهد. بر اساس نوع دیالیزی که باید انجام دهید، ممکن است دستگاه‌های بزرگ به شما وصل شده یا از کیسه‌های کاتتر قابل حمل استفاده شود. رژیم غذایی کم پتاسیم و کم‌سدیم معمولاً در هنگام انجام فرایند دیالیز تجویز می‌شود. دیالیز، نارسایی و کم‌کاری کلیه را درمان نمی‌کند؛ اما را در صورتی که آن را مرتب انجام دهید، طول عمر شما افزایش می‌دهد.

پیوند کلیه

یکی دیگر از گزینه‌های درمانی برای نارسایی کلیه، پیوند کلیه است؛ اما معمولاً پیدا کردن کلیه‌ای که با بدن شما سازگار باشد زمان می‌برد. مزیت پیوند کلیه این است که کلیه جدید به درستی کار می‌کند و نیازی به دیالیز نخواهد داشت. عیب این روش نیاز به استفاده از داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی بدن است که باید پس از انجام عمل جراحی مصرف شوند. این داروها عوارض جانبی دارند که می‌تواند خطرناک باشد. همچنین عمل جراحی پیوند کلیه در صورتی که موفقیت‌آمیز نباشد ممکن است مهلک باشد.

پیشگیری از نارسایی کلیه

برای اینکه درگیر این بیماری نشوید، بایستی یکسری فعالیت‌ها را به صورت مداوم انجام دهید و از مبتلا شدن پیشگیری کنید. این موارد به شرح زیر هستند:

• انجام چکاب منظم کراتینین سرم
• انجام آزمایش ادرار به صورت منظم
• محاسبه GFR برای تمامی افراد
• درمان و کنترل بیماری فشار خون برای افرادی که به پرفشاری خون مبتلا هستند.
• درمان و کنترل بیماری قند خون برای افرادی که به دیابت مبتلا هستند.
• درمان و کنترل اختلالات چربی خون در افرادی که کلسترول خون آنها بالا است.
• داشتن تغذیه مناسب
• فعالیت بدنی کافی
• عدم استفاده از دخانیات