استاز و ورم كليه چیست و چگونه درمان میشود؟

استاز و ورم کلیه از مشکلات شایع در سیستم ادراری هستند که می‌توانند به‌صورت ناگهانی یا تدریجی ایجاد شوند. این شرایط ممکن است به دلیل انسداد جریان ادرار، عفونت‌های کلیوی، یا سایر عوامل مانند سنگ کلیه یا تنگی مجاری ادراری رخ دهد. اگرچه بسیاری از افراد ممکن است در مراحل اولیه علائمی خفیف داشته باشند، اما عدم درمان به موقع می‌تواند منجر به آسیب دائمی کلیه شود. در این مقاله به بررسی علل، علائم و روش‌های درمان استاز و ورم کلیه می‌پردازیم و نکاتی برای پیشگیری از این مشکلات ارائه می‌دهیم.

دلایل ورم کلیه

دلایل زیادی برای ابتلا به هیدرونفروز وجود دارند. در بزرگسالان شرایطی که اغلب باعث هیدرونفروز می‌شوند عبارتند از:

• سنگ کلیه: نمک‌ها و مواد معدنی که در ادرار وجود دارند، می‌توانند سنگ‌های سخت و کوچکی را تشکیل دهند که ممکن است در کلیه‌ها و مجرای ادرار باقی بمانند.
• سرطان: وجود تومور در مثانه، غده پروستات، رحم یا سایر اندامی که بخشی از دستگاه ادراری یا نزدیک آن هستند، ممکن است موجب انسدادهایی شود که در جریان ادرار اختلال ایجاد کنند.
• بزرگی خوش خیم پروستات (BPH): بزرگ شدن غده پروستات در مردان باعث ایجاد فشار بر مجرای ادرار می‌شود که لوله‌ای است که ادرار قبل از خروج از بدن از آن عبور می‌کند.

سایر دلایل احتمالی هیدرونفروز عبارتند از:

• لخته‌های خون در کلیه یا حالب
• تنگی یا گرفتگی مجرای ادرار به دلیل آسیب‌دیدگی، عفونت، نقایص مادرزادی یا جراحی
• مشکلات عصبی یا عضلانی که بر کلیه‌ها یا حالب‌ها اثر می‌گذارند.
• احتباس ادراری به دلیل عدم توانایی در خالی کردن مثانه
• برگشت مثانه به حالب، هنگامی که ادرار از مثانه به طرف کلیه‌ها برمی‌گردد.
• حالب دوگانه، وضعیتی که بخش پایینی حالب به طرف مثانه برآمده شود.

در زنان ممکن است هیدرونفروز در نتیجه‌ی موارد زیر رخ دهد:

• بارداری: بزرگ شدن رحم می‌تواند بر حالب‌ها فشار وارد کرده و جریان ادرار را مسدود کند.
• افتادگی رحم: وضعیتی که در آن رحم زن از حالت طبیعی خود خارج شده و دچار افتادگی می‌گردد.
• سیستوسل (افتادگی مثانه): هنگامی رخ می‌دهد که دیواره بین مثانه و واژن زن ضعیف شده و به مثانه این امکان را می‌دهد تا به داخل واژن آویزان شود.

علائم ورم کلیه

در هیدرونفروز یا همان ورم کلیه، کلیه ‎ها به دلیل فشار اضافی روی دستگاه ادراری که از نوعی انسداد ناشی شده، بزرگ می شوند. همین مسئله به مرور زمان باعث آسیب بافت کلیه و کاهش عملکرد کلیه ‎ها می‌شود. شدت نشانه‌ها به مدت زمانی بستگی دارد که انسداد در کلیه‌ها باقی مانده است؛ یعنی هر چه زمان بیشتری از این مشکل بگذرد، علائم هم تشدید می‌شوند. افزایش دفعات ادرار و افزایش نیاز به ادرار کردن از علائم اولیه هیدرونفروز است. نشانه‌های شدید ورم کلیه عبارت‌اند از:

• درد شکم یا پهلو
• حالت تهوع
• استفراغ
• درد هنگام ادرار
• تخلیه ناقص ادرار
• تب

موارد مزمن انسداد و فشار در کلیه باعث افزایش بروز عفونت دستگاه ادراری می‌شود. عفونت ادراری می‌تواند با علائم زیر خود را نشان بدهد:

• ادرار تیره
• درد زیاد هنگام ادرار
• سوزش ادرار
• جریان ضعیف ادرار
• درد پشت
• درد مثانه
• تب و لرز
• احساس سرما

تشخیص استاز و ورم کلیه

1. معاینه فیزیکی: پزشک از شما در مورد علائمی که دارید می پرسد و ناحیه نزدیک کلیه ها و مثانه را از نظر حساسیت یا تورم معاینه می کند. پزشک ممکن است در مورد سابقه پزشکی شما و سابقه پزشکی خانواده شما بپرسد. پزشک شما به دنبال تورم لگن خواهد بود. مردان ممکن است نیاز به معاینه رکتوم داشته باشند تا مشخص شود که آیا پروستات بزرگ شده است یا خیر. زنان ممکن است نیاز به معاینه لگن داشته باشند تا بررسی کنند که آیا مشکلی در رحم یا تخمدان وجود دارد یا خیر.
2. آزمایش ادرار: نمونه ادرار جمع آوری و آنالیز می شود تا مشخص شود که آیا خون، کریستال های سنگ یا هر گونه عفونت و باکتری وجود دارد یا خیر.
3. آزمایش خون: برای تعیین وجود عفونت ممکن است یک شمارش کامل خون انجام شود. آزمایشات عملکرد کلیه شامل کراتینین، GFR تخمینی (eGFR) و نیتروژن اوره خون (BUN) ممکن است انجام شود.
4. روش های تصویربرداری: آزمایش اصلی انجام شده سونوگرافی است. این نیازی به تشعشع ندارد. سی تی اسکن یا ام آر آی ممکن است لازم باشد.

آیا استاز کلیه خطرناک است؟

باید توجه داشته باشید که اگر ورم کلیه شدت پیدا کند، ممکن است باعث آسیب دائمی به کلیه شود که در نتیجه آن بیمار نیاز به دیالیز و پیوند کلیه خواهد داشت؛ بنابراین هرگونه علائم هشدار دهنده‌ی اولیه باید به سرعت پیگیری شود و اقدامات درمانی لازم صورت بگیرد.

درمان استاز کلیه

در اکثر موارد با درمان عامل اصلی ایجاد کننده می‌توان به طور کامل ورم کلیه را درمان نمود که در ادامه به برخی از این روش ها اشاره خواهیم کرد:

• عفونت‌های دستگاه ادراری: با مصرف آنتی بیوتیک می‌توان به درمان تورم و التهاب ایجاد شده در کلیه پرداخت.
• سنگ کلیه: اگر سنگ کوچک باشد ممکن است احتیاج به مداخله درمانی نباشد و با دفع آن، ورم کلیه نیز بهبود یابد؛ اما در صورتی که سنگ بزرگ باشد، مداخلات پزشکی مانند مصرف دارو یا سنگ شکن و جراحی ممکن است احتیاج باشد.
• در مواردی که ورم کلیه شدید باشد و با درمان بیماری زمینه‌ای، التهاب آن بهبود نیابد ممکن است باعث ایجاد آسیب دائمی به کلیه شود یا اینکه سلامت بیمار را در خطر قرار دهد، در این موارد برای تخلیه ادرار از کاتتر یا روش‌های مستقیم دیگر جهت تخلیه ادرار استفاده می‌شود.
• در موارد محدودی ممکن است احتیاج به عمل جراحی جهت برطرف کردن عامل انسدادی باشد.

پیشگیری از استاز کلیه

از آنجایی که ورم کلیه ناشی از یک بیماری زمینه‌ای است، پیشگیری از آن بستگی به اجتناب یا درمان فوری عامل آن بیماری دارد. برای مثال، احتمال ابتلا به سنگ کلیه را می‌توان با روی آوردن به یک رژیم غذایی کنترل اگزالات و نوشیدن مایعات کافی کاهش داد. برخی داروها ممکن است برای بیمارانی که مستعد ابتلا به سنگ کلیه هستند تجویز شوند.

• سندروم نفروتیک چیست، چه علل و علائمی دارد؟
  تاریخ انتشار : 1402-06-31تاریخ بروز رسانی : 1403-07-05


• التهاب گلومرول های کلیه (گلومرلونفریت)
  تاریخ انتشار : 1402-07-07تاریخ بروز رسانی : 1402-07-15


• نفروپاتی دیابتی چیست؟
  تاریخ انتشار : 1399-08-15تاریخ بروز رسانی : 1402-07-11


• کلیه نابجا چیست و چه علائمی دارد؟
  تاریخ انتشار : 1400-06-14تاریخ بروز رسانی : 1402-07-14


• تشخیص افتراقی درد کلیه و کمر درد
  تاریخ انتشار : 1402-09-24تاریخ بروز رسانی : 1403-08-27