سندروم نفروتیک چیست، چه علل و علائمی دارد؟

سندروم نفروتیک نوعی بیماری کلیوی است که باعث افزایش دفع پروتئین از طریق ادرار می‌شود و می‌تواند آسیب‌های جدی به کل بدن وارد کند. این سندروم اغلب در اثر آسیب دیدگی عروق خونی ریز کلیوی ایجاد می‌شود. عروقی که مواد زائد بدن را وارد کلیه و ادرار می‌کنند. معمولاً به دلیل خروج پروتئین زیاد از خون، ورم و ادم (به خصوص در پا) ایجاد می‌شود و فرد در معرض انواع دیگری از بیماری‌ها قرار می‌گیرد. از آنجایی که بدن انسان از پروتئین برای ساخت سلول‌ها و تنظیم عملکردهای حساس خود استفاده می‌کند، به هم خوردن تعادل پروتئین در بدن ممکن است ما را در معرض خطرات جدی قرار دهد، بنابراین درمان آن بسیار حیاتی است. سندرم نفروتیک یک بیماری خاص نیست که بتوان با داروهای اختصاصی آن را مورد هدف قرار داد. با این حال این بیماری نیز قابل درمان بوده و برنامه درمانی توصیه شده توسط پزشک کاملاً به شرایط فرد بستگی دارد. در صورتی که علت خاصی مثل بیماری‌ها یا سایر عواملی که ذکر در ادامه ذکر می شود باعث به وجود آمدن این اختلال شده است، می‌توان با درمان آن به هدف کامل رسید.

علت ابتلا به سندروم نفروتیک چیست؟

سندرم نفروتیک معمولاً بر اثر آسیب‌دیدگی دسته‌هایی از عروق خونی کوچک کلیوی (گلومرول‌ها) ایجاد می‌شود.گلومرول‌ها هنگام عبور خون از کلیه، آن را تصفیه می‌کنند و مواد ضروری را از مواد غیرضروری جدا می‌کنند. گلومرول‌های سالم مانع تراوش پروتئین خون (عمدتاً آلبومین) که برای حفظ مقادیر مناسب مایعات بدن لازم است به درون ادرار می‌شوند. در صورت آسیب‌دیدگی این گلومرول‌ها، مقادیر بالای پروتئین از طریق ادرار دفع می‌گردند و سندرم نفروتیک ایجاد می‌شود.

علل احتمالی متعدد

بیماری‌ها و مشکلات زیادی می‌توانند به گلومرول‌ها آسیب زده و باعث ایجاد سندرم نفروتیک شوند؛ برای نمونه:

• بیماری‌ دیابتی کلیه. دیابت می‌تواند منجر به آسیب کلیوی (نفروپاتی دیابتی) شده و روی گلومرول‌ها تأثیر بگذارد.
• Minimal change disease. این مورد شایع‌ترین علت سندرم نفروتیک در کودکان است. در minimal change disease عملکرد کلیه غیرطبیعی می‌شود؛ ولی اگر بافت کلیه را زیر میکروسکوپ بررسی کنیم، ظاهری طبیعی یا تقریباً طبیعی دارد. علت عملکرد غیرطبیعی کلیه هم قابل تشخیص نیست.
• گلومرواسکلروز فوکال سگمنتال. در این بیماری که ممکن است در نتیجه ی سایر بیماری‌ها یا نقص‌های ژنتیکی ایجاد شود یا علت آن نامشخص باشد، در بعضی از گلومرول‌ها بافت اسکار تشکیل می‌شود.
• نفروپاتی غشایی. این اختلال کلیوی بر اثر ضخیم‌ شدن غشاهای داخل گلومرول‌ها ایجاد می‌شود. علت اصلی نفروپاتی غشایی مشخص نیست؛ ولی گاهی اوقات با بیماری‌های دیگری از قبیل هپاتیت B، مالاریا، لوپوس و سرطان مرتبط است.
• لوپوس منتشر. این بیماری التهابی مزمن می‌تواند منجر به آسیب شدید کلیوی شود.
• آمیلوئیدوز. این بیماری زمانی ایجاد می‌شود که موادی به نام پروتئین‌های آمیلوئید در اندام‌های شما تجمع پیدا کنند. این امر اغلب بر کلیه‌ها تأثیر گذاشته و به سیستم فیلتراسیون آن‌ها آسیب می‌زند.
• تشکیل لخته در وریدهای کلیوی. ترومبوز ورید کلیوی (تشکیل لخته و انسداد ورید کلیوی) می‌تواند منجر به سندرم نفروتیک شود.

عوامل خطر سندروم نفروتیک

برخی از عوامل می‌توانند ریسک ابتلا به این بیماری را افزایش دهند. از جمله:

• شرایط پزشکی: برخی از بیماری‌ها و شرایط پزشکی مانند دیابت، لوپوس، آمیلوئیدوز و بیماری‌های کلیوی می‌توانند احتمال ابتلا به این عارضه را افزایش دهند.
• برخی داروها: داروهایی مانند داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی و داروهای ضد عفونت ریسک ابتلا را بالا می‌برند.
• برخی عفونت‌ها: عفونت‌هایی مانند HIV، هپاتیت B و C و مالاریا احتمال ابتلا را افزایش می‌دهند.

علائم سندروم نفروتیک

این سندروم می‌تواند علائم و نشانه‌های زیر را در فرد ایجاد کند:

1. تورم شدید به‌ویژه در اطراف چشم و مچ پا (ادم)
2. ادرار کف‌آلود (به دلیل وجود پروتئین زیاد در ادرار که به این بیماری، پروتئینوری می‌گویند.)
3. افزایش وزن به دلیل احتباس مایعات
4. خستگی
5. از دست‌ دادن اشتها
6. چربی و کلسترول بالا در خون که به آن هیپرلیپیدمی می‌گویند.
7. سطح پایین آلبومین در خون.

عوارض سندرم نفروتیک

• لخته‌های خونی. ناتوانی گلومرول‌ها در تصفیه ی خون می‌تواند منجر به فقدان پروتئین‌هایی شود که از تشکیل لخته‌های خونی جلوگیری می‌کنند؛ در نتیجه احتمال تشکیل این لخته‌ها (ترومبوز) در ورید افزایش می‌یابد.
• افزایش کلسترول و چربی خون. اگر سطح پروتئین آلبومین خون کاهش یابد، کبد آلبومین بیشتری تولید می‌کند و همزمان با آن کلسترول و تری‌گلسیرید (چربی) بیشتری هم آزاد می‌کند.
• سوء‌تغذیه. کاهش زیاد پروتئین‌های خون می‌تواند منجر به سوءتغذیه شود. این امر می‌تواند باعث کاهش وزن شود ولی در عین حال، بدن هم دچار ورم می‌گردد، این ورم ممکن است مانع تشخیص ظاهری کاهش وزن شود. سوءتغذیه همچنین ممکن است باعث کاهش گلبول‌های قرمز (کم‌خونی) و کاهش سطح ویتامین D و کلسیم شود.
• افزایش فشار خون. آسیب‌دیدگی گلومرول‌ها و تجمع مواد زائد ناشی از آن در خون (اورمی) می‌تواند سبب افزایش فشار خون شود.
• نارسایی کلیوی حاد. اگر کلیه‌هایتان بر اثر آسیب‌دیدگی گلومرول‌ها، توانایی تصفیه ی خون را از دست دهند، ممکن است مواد زائد به سرعت در خون تجمع پیدا کنند؛ در این صورت ممکن است فوراً به دیالیز (روشی مصنوعی برای حذف مایعات اضافی و مواد زائد از خون) نیاز داشته باشید. دیالیز توسط دستگاهی مخصوص (dialyzer) انجام می‌شود.
• بیماری کلیوی مزمن. سندرم نفروتیک ممکن است باعث شود که کلیه‌هایتان به‌تدریج در طول زمان عملکرد خود را از دست دهند. اگر عملکرد کلیوی به قدر کافی پایین بیاید، ممکن است نیازمند دیالیز یا پیوند کلیه شوید.
• عفونت‌. خطر ابتلا به عفونت‌ها در افراد مبتلا به سندرم نفروتیک ممکن است بیشتر باشد.

تشخیص سندروم نفروتیک

برای تشخیص سندروم نفروتیک لازم است آزمایش‌های زیر انجام شوند:

• آزمایش ادرار: در آزمایش ادرار مقدار دفع پروتئین و دیگر ناهنجاری‌های کلیه مشخص می‌شود.
• آزمایش خون: یکی از اولین آزمایش‌هایی که پزشک برای این بیماران تجویز می‌کند آزمایش عملکرد کلیه است. در آزمایش خون سطح پایین آلبومین و پروتئین خون تشخیص داده می‌شود. در این بیماران سطح کلسترول و تری گلیسیرید خون افزایش پیدا می‌کند. به همین دلیل این فاکتورها به‌علاوه سطح کراتینین و نیتروژن اوره اندازه‌گیری می‌شوند.
• بیوپسی کلیه: برای نمونه‌برداری از کلیه سوزنی از طریق پوست وارد شده تا در آزمایشگاه مورد بررسی قرار بگیرد.
• پس از تشخیص سندرم نفروتیک ممکن است پزشک برای تشخیص علت ثانویه آزمایش‌های دیگری مانند آزمایش دیابت را تجویز کند.

درمان سندروم نفروتیک در کودکان و بزرگسالان

درمان سندرم نفروتیک شامل درمان هر گونه بیماری پزشکی است که ممکن است باعث سندرم نفروتیک شما شود. پزشک شما همچنین ممکن است داروها و تغییراتی را در رژیم غذایی شما برای کمک به کنترل علائم و نشانه های شما یا درمان عوارض سندرم نفروتیک توصیه کند. داروها ممکن است شامل موارد زیر باشد:

داروهای فشار خون

داروهایی به نام مهارکننده های آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACE) فشار خون و میزان پروتئین آزاد شده در ادرار را کاهش می دهند. داروهای این دسته عبارتند از لیزینوپریل (Prinivil، Qbrelis، Zestril)، بنازپریل (Lotensin)، کاپتوپریل و انالاپریل (Vasotec).
گروه دیگری از داروها که به طور مشابه عمل می کنند مسدود کننده های گیرنده آنژیوتانسین نامیده می شوند و شامل لوزارتان (کوزار) و والزارتان (دیووان) می شوند. داروهای دیگری مانند مهارکننده‌های رنین نیز ممکن است مورد استفاده قرار گیرند، اگرچه معمولاً در ابتدا از مهارکننده‌های ACE و ARB استفاده می‌شود.

قرص های مدر (ادرار آور)

این قرص ها با افزایش خروجی مایع کلیه به کنترل تورم کمک می کنند. داروهای دیورتیک معمولاً شامل فوروزماید (Lasix) است. سایرین عبارتند از اسپیرونولاکتون (آلداکتون، کاروسپیر) و تیازیدها، مانند هیدروکلروتیازید یا متولازون (Zaroxolyn).

داروهای کاهش دهنده کلسترول

استاتین ها می توانند به کاهش سطح کلسترول کمک کنند. با این حال، مشخص نیست که آیا داروهای کاهش دهنده کلسترول می توانند نتایج را برای افراد مبتلا به سندرم نفروتیک، مانند اجتناب از حملات قلبی یا کاهش خطر مرگ زودرس، بهبود بخشند. استاتین ها عبارتند از: آتورواستاتین (Lipitor)، فلوواستاتین (Lescol XL)، لوواستاتین (Altoprev)، پراواستاتین (Pravachol)، روزوواستاتین (Crestor، Ezallor) و سیمواستاتین (Zocor).

رقیق کننده های خون (ضد انعقادها)

اینها ممکن است برای کاهش توانایی لخته شدن خون شما تجویز شوند، به خصوص اگر لخته خون داشته باشید. داروهای ضد انعقاد عبارتند از: هپارین، وارفارین (کومادین، جانتوون)، دابیگاتران (پراداکسا)، آپیکسابان (الیکویس) و ریواروکسابان (Xarelto).

داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی

داروهایی برای کنترل سیستم ایمنی، مانند کورتیکواستروئیدها، می توانند التهاب همراه با برخی از شرایطی که می توانند باعث سندرم نفروتیک شوند را کاهش دهند. داروها شامل ریتوکسیماب (ریتوکسان)، سیکلوسپورین و سیکلوفسفامید هستند.

شیوه زندگی و درمان های خانگی سندرم نفروتیک

تغییر در رژیم غذایی ممکن است به تسکین علائم ندرم نفروتیک کمک کند. پزشک ممکن است شما را به یک متخصص تغذیه ارجاع دهد، که ممکن است توصیه کند موارد زیر را انجام دهید:

• مقدار مایعات را در رژیم غذایی خود کاهش دهید.
• برای کمک به کنترل تورم از یک رژیم غذایی کم نمک استفاده کنید.
• منابع پروتئین بدون چربی را انتخاب کنید. پروتئین گیاهی در بیماری کلیوی مفید است.
• برای کمک به کنترل سطح کلسترول خون، مقدار چربی و کلسترول را در رژیم غذایی خود کاهش دهید.

---

آدرس مطب : اصفهان ، اتوبان آقا بابایی ، بعد از روگذر حکیم شفائی ، بلوار سلامت، شهرک سلامت اصفهان ، طبقه دوم
تلفن : 35548081 - 031

درباره این موضوع مطالب بیشتری بخوانید

• ارتباط دیابت با بیماری کلیه
  تاریخ انتشار : 1402-01-26تاریخ بروز رسانی : 1402-07-23


• شایعترین بیماریهای کلیه
  تاریخ انتشار : 1402-10-24تاریخ بروز رسانی : 1403-05-23


• علت ایجاد درد در بیماران دارای سنگ سیستم ادراری
  تاریخ انتشار : 1400-01-19تاریخ بروز رسانی : 1402-07-11


• رعایت چه نکاتی به سلامت کلیه ها کمک می کند؟
  تاریخ انتشار : 1400-05-30تاریخ بروز رسانی : 1400-06-05


• اختلالات مادرزادی حالب چه هستند؟
  تاریخ انتشار : 1400-05-23تاریخ بروز رسانی : 1403-05-01

نظرات کاربران درباره این مطلب :منیژه کوشکی [ 1402-11-23 ]
باتشکر وسپاس فراوان مطالب بسیار جامع و مفید بود

جمال اسدی [ 1402-08-09 ]
سلام اقای دکتر وقت بخیر بنده ۵ سال هست که دچار دفع پروتئین شده ام میخواستم بپرسم میشه پیوند انجام داد کراتین ۲/۵ و میزان دفع پروتئین ۲۰۰۰ است

نام و فامیل :
تلفن :
ایمیل :
متن پیـام :